
گزارشگران بدون مرز: آزار جنسی و جنسیتی زنان روزنامهنگار در دستکم ۴۰ کشور جهان
زنان با پوشاندن چهره خود با کاغذ سفید به تخریب نقاشی دیواری که به یادبود روز جهانی زن در خیابانی در مادرید اسپانیا، کشیده شده بود اعتراض کردند. این نقاشیها با عنوان "همبستگی قدرت است" یک روز پس از به نمایش درآمدن با رنگ سیاه تخریب شد.
سازمان گزارشگران بدون مرز به مناسب ۸ مارس، روز جهانی زن نتیجه تحقیقی را درباره وضعیت زنان روزنامهنگار در ۱۱۲ کشور جهان منتشر کرد و ۴۰ کشور را بهعنوان "خطرناک و یا بسیار خطرناک" برای زنان شاغل در رسانهها توصیف کرده است.
فضای اینترنت و پس از آن محیطهای کار بیش از همه محلی برای آزار زنان بوده است.
در مقدمه این گزارش که با عنوان "روزنامهنگاری در برابر سکسیسم" منتشر شده آمده: "روزنامهنگاری حرفهای پُر خطر است. اما برای روزنامهنگاران زن، میزان این خطر بیشتر است. زنان علاوه بر خطرهای جداناپذیر از حرفه روزنامهنگاری با خشونتهای جنسیتی و جنسی نیز رویارو هستند."
سازمان گزارشگران بدون مرز، میگوید خطر آزار جنسی و جنسیتی "فقط روزنامهنگاران زن را به هنگام تهیه گزارش در محل تهدید نمیکند بلکه در فضای مجازی، در اینترنت و شبکههای اجتماعی و حتی در محل کار آنها هم وجود دارد."
پاسخدهندگان درباره آزارهای جنسی و جنسیتی گفتند که ۷۳ درصد آزارها در فضای آنلاین و از طریق ایمیل، سوشیال مدیا و پیام رسانها بوده، ۵۸ درصد به شکل فیزیکی در محل کار، ۴۷ درصد از طریق تلفن، ۳۶ درصد به طور فیزیکی در خیابان، ۱۵ درصد با نامه و ۱۳ درصد به طور فیزیکی در خانه بوده است.
گزارشگران بدون مرز میگوید که "اینترنت امروز یکی از گذرگاههای بسیار خطرناک برای روزنامهنگاران زن است."
در این گزارش ۳۷ صفحهای به نقل از رانا ایوب، روزنامهنگار هندی که به دلیل گزارشهای تحقیقی مشهور است آمده که او "هر روز بر روی اینترنت پیامتهدید به تجاوز و مرگ را دریافت میکند."
خشونت جنسی در محل کار که قاعدتا باید محل امنی برای زنان روزنامه نگار محسوب شود دومین مکانی است که در این گزارش به عنوان محلی که با تهدید آزار جنسی یا جنسیتی رو به رو هستند نام برده شده است.
در گزارش گزارشگران بدون مرز آمده که با گسترش جنبش "من_هم" (MeToo) این واقعیت که "زنان روزنامهنگار از نخستینها بودند که شجاعت افشای این دستدرازیها و آزارگری جنسی را داشتند، تقویت شد و گسترش یافت."
گزارشگران بدون مرز میگویند که ۸۵ درصد پرسش شوندگان معتقدند که معاف شدن افراد از مجازات، باعث تکرار خشونت جنسیتی میشود و همان زنان یا زنان دیگر قربانی اعمال همان شخص میشوند.
یکی از پاسخ دهندگان از ویتنام نوشته : "در اغلب موارد آزار جنسی یا حمله فیزیکی، در وهله اول، زنان قربانی مقصر پنداشته میشوند. عموم مردم چنین رفتار ناپسندی را میپذیرند، به این دلیل که زنان باید از اینکه مورد آزار قرار گرفتند خوشحال باشند، چون نشانه جذاب بودن آنها از نظر جنسی است."
دوسوم سوال شوندگان یعنی حدود ۷۱ درصد معتقد به وجود تبعیض جنسیتی درباره زنان روزنامه نگار هستند.
بر اساس این تحقیق نتیجه این تبعیض این خواهد بود که ۴۸ درصد پرسش شوندگان گفته اند که : "زنان دچار خودسانسوری میشوند و ترجیح میدهند درباره برخی از موضوعات اساسا صحبت نکنند."
در گزارش گزارشگران بدون مرز آمده که گروهی از زنان روزنامه نگار "اگر خودسانسوری نکنند" مجبور به بستن حسابهای کاربری خود در شبکه های اجتماعی میشوند.
بر اساس این تحقیق روزنامه نگاران حوزه سیاست، حقوق زنان و ورزشی بیش از همه در معرض آزار جنسی قرار میگیرند.
برای نمونه به جنبشی در برزیل اشاره شده که با هشتگ "بگذارید کارشان را کنند" بیش از پنجاه روزنامه نگار علیه آزارهای جنسی به "هنگام پوشش رویدادهای ورزشی از جمله بوسههای تحمیل شده"، به راه انداختهاند و حدود ۴۰ روزنامه نگار زن هم در رسانه های فرانسه از آنها حمایت کردند.
در ایران، چند ماه پیش، انجمن صنفی روزنامه نگاران استان تهران از تشکیل "کمیته پیگیری آزار جنسی و حمایت از روزنامه نگاران آسیبدیده" با "حضور دو تن از اعضای انجمن و چند نفر حقوقدان، روانپزشک و پیشکسوت روزنامهنگاری" خبر داد.
در گزارش این انجمن از اولین جلسه این کمیته آمده: "در پی انتشار گزارشی در یکی از نشریات تخصصی، در زمینه آزار جنسی همکاران زن در محیط کار و یا هنگام ماموریت حرفهای، این موضوع برای اولین بار در سطح عمومی مطرح شد."
مصادیق و دستهبندی آزار جنسی در بسیاری از کشورهای توسعهیافته کاملاً مشخص و جرمانگاری شده است.
اما در ایران هنوز قوانین مدون و مشخصی درباره آزارجنسی وجود ندارد.
بی بی سی