ویروس کرونا و کارگران روزمزد: بیمه بیکاری یا بسته معیشتی؛ سیاست یک بام و دو هوای بی‌سرانجام
مقامات جمهوری اسلامی ایران می‌گویند کارگرانی که به دلیل اتخاذ سیاست‌های پیشگیری از شیوع ویروس کرونا بیکار شدند، نگران حقوق خود نباشند زیرا اقدامات لازم برای پرداخت بیمه بیکاری آنان در حال انجام است. همچنین دولت ایران مدعی پرداخت بسته حمایتی، علاوه بر بیمه بیکاری به کارگران بیکار شده در بحران کنونی شده است. اما سرنوشت بخش بزرگی از کارگران قراردادی و روزمزد، در بلاتکلیفی و مبهم است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم که متولی امر است درباره شبهات این موضوع به کارگران نگران پاسخگو نیست.
یکی از قشرهای آسیب‌دیده در بحران ناشی از گسترش ویروس کرونا در ایران، کارگران روزمزد هستند که از امکانات وعده داده شده از سوی مقامات ایران بی‌بهره مانده و دستشان خالی است.
کارگران ساختمانی و بخش خدماتی، کارگاه‌های کمتر از ده نفر، مشاغل خانگی، پیک‌موتوری‌ها، رانندگان تاکسی و مسافرکش‌ها، تعمیرکاران لوازم خانگی، نظافتچی‌ها، دستفروش‌ها و ... از جمله مشاغلی هستند که در این بحران با آسیب جدی روبرو شدند.
کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی در مجلس ایران مقرر کرده است علاوه بر «اختصاص تسهیلات برای کارگران رسمی، بسته‌های حماتی مناسبی برای کارگران روزمزد و افرادی که دارای قرارداد رسمی نیستند، نیز پیش‌بینی شود». اما توضیحی درباره چگونگی شناسایی این افراد برای دریافت بسته حمایتی داده نشده است؛ کارگرانی که بیمه بیکاری هم ندارند.
برخی از کارگران بدلیل نداشتن دفترچه تامین اجتماعی مشمول بیمه کارگری نمی‌شوند، در این میان، هزاران راننده تاکسی با وجود دارا بودن دفترچه تامین اجتماعی همچنان مشمول دریافت بیمه بیکاری نیستند.
یک عضو کانون عالی شوراهای اسلامی کار هم با بیان اینکه ۷۰ هزار نفر از کارگران آسیب‌دیده از بحران کنونی در سامانه ثبت درخواست بیکاری ثبت نام کردند، می‌افزاید: طبق قانون، مقرری بیمه بیکاری به کسانی تعلق می‌گیرد که دست‌کم یک سال سابقه کار داشته باشد ولی در شرایط کنونی این محدودیت برداشته شده است. باز هم سرنوشت بخش روزمزد و بدون قرارداد مبهم است.
دستمزدها چه آینده‌ای خواهند داشت؟
علاوه بر این صدها هزار کارگر رسمی در سراسر ایران به دلیل توقف فعالیت کارگاهها و کارخانه‌ها در بحران ناشی از گسترش ویروس کرونا در بیکاری به سر می‌برند. خطوط تولید بسیاری از صنایع بزرگ و کوچک تعطیل شده و تعطیلی اجباری، بخش بزرگی از اقتصاد ایران را با رکود روبرو ساخته است.
این بحران، اقتصاد بیش از ۱۹۰ کشور جهان را تحت تاثیر قرار داده است اما بسیاری از کشورهای پیشرفته با مدیریت صحیح راهکارهایی را نظیر معافیت‌های مالیاتی و کمک مالی به کارکنان بیکار شده به اجرا گذاردند.
یک مقام ارشد در حوزه صنعت، معدن و تجارت در ایران می‌گوید دستورالعملی مبنی بر تعطیلی به هیچ واحدی صنفی، صنعتی و تولیدی ابلاغ نشده است اما توصیه شده که این واحدها با کمترین ظرفیت و حداقل پرسنل فعالیت کنند.
توصیه به ماندن در خانه وخانه‌نشینی اجباری هم برخی صنوف را با تعطیلی اجباری مواجه کرده است که در چنین شرایطی مشخص نیست، پرداخت دستمزدها چه آینده‌ای خواهند داشت.
در مدت یک یا دو ماهه، شاید برخی از کارفرمایان و واحدهای کوچک صنفی و تولیدی، شاغلان خود را حمایت کرده و دستمزد آنان را پرداخت کنند اما اگر این تعطیلی به درازا بیانجامد، آینده صاحبان مشاغل و وضعیت معیشتی کارگران در ابهام قرار دارد.
اقتصاددانان، در تحلیل شرایط کنونی، این بحران را به سه وضعیت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم‌بندی می‌کنند و تاکید می‌کنند که دولت باید سیاست‌هایی را به منظور تاب‌آوری بخش‌های مختلف جامعه به اجرا بگذارد.
ار اف ای فارسی
